نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

پژوهش حاضر باهدف بررسی رابطه عدالت سازمانی با رفتار شهروندی سازمانی کارمندان دانشگاه علامه طباطبائی صورت گرفته است. روش پژوهش پیمایشی و از نوع همبستگی هست. جامعه آماری آن شامل تمام کارمندان دانشگاه علامه طباطبائی هست که در سال 1394 مشغول به کار  بودند. حجم نمونه 200 نفر از کارمندان دانشگاه علامه طباطبائی که به روش طبقه­ای انتخاب‌شده­ بودند. داده­ها با استفاده از دو پرسشنامه عدالت سازمانی نیهوف و مورمن و رفتار شهروندی سازمانی توره جمع‌آوری گردید. برای تحلیل داده­ها از روش­های همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیره، معادلات ساختاری،ANOVA و T مستقل استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل داده­ها با استفاده از نرم­افزارهای 20Spss- و 75/8Lisrel- انجام گرفت.نتایج نشان داد که بین عدالت سازمانی با رفتار شهروندی سازمانی، وفاداری، مشارکت و جوانمردی (001/0p≤) و با وظیفه­شناسی (05/0p≤) رابطه معنادار وجود دارد. همچنین مدل پیشنهادی پژوهش از برازش مطلوبی برخوردار بوده و ضریب رگرسیون استاندارد عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی 30/0 به دست آمد. از بین ابعاد عدالت سازمانی، عدالت توزیعی و رویه­ای قادر به پیش‌بینی رفتار شهروندی سازمانی بودند (05/0p≤). با مقایسه متغیرهای عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در سطوح مختلف متغیرهای جمعیت شناختی، تفاوت معناداری در اکثر ابعاد مشاهده نگردید. پژوهش حاضر تصدیقی بر رابطه عدالت سازمانی با رفتار شهروندی سازمانی کارمندان هست. لذا با انجام و اتخاذ استراتژی­هایی در راستای بهبود عدالت سازمانی، می­توان گام­های مؤثری در جهت نیل به اهداف متعالی سازمان برداشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The relationship between organizational justice and organizational citizenship behavior in staff of Allameh Tabatabai University

نویسندگان [English]

  • Ali Delavar 1
  • Maryam Mohammad Taghinasab 2

1 Professor of Assessment and Measurement, Allameh Tabataba´i University

2 Master of Assessment and Measurement, Allameh Tabataba´i University

چکیده [English]

Objective: This study has been performed to investigate the relationship of organizational justice and organizational citizenship behavior staff Allameh Tabatabai University Methods: The sample consisted of 200 employees of Allameh Tabatabai University who were selected by random sampling method. Data collected by using two questionnaires of organizational justice and organizational citizenship behavior Toure Niehoff. For data analysis using Pearson correlation, multiple regression, structural equation, ANOVA and independent t-test. Data analyzed by SPSS-20 and LISREL-8/7 softwares. Results: results indicated that there is a significant relationship between organizational justice and organizational citizenship behavior, loyalty, cooperation and sportsmanship (p≤0/001) and conscientiousness (p≤0/05). indicators fit proposed model were good and Standardized regression coefficient of organizational justice on organizational citizenship behavior was 0/30. Of the dimensions of organizational justice, distributive justice and procedural were able to predict the organizational citizenship behavior (p≤0/05). By comparing the variables of organizational justice and organizational citizenship behavior at different levels of demographic variables, there was no significant difference. Conclusion: The present study confirms the impact of organizational justice on OCB employees. Therefore, by adopting strategies to increase organizational justice, can be taken effective steps in order to achieve the noble objectives of the organization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Distributive Justice
  • Interactional Justice
  • Organizational justice
  • Organizational Citizenship Behavior
  • Procedural Justice
اسمعیلی گیوی، محمدرضا. عباسی، روح‌الله. اسمعیلی گیوی، حمیدرضا و حقیقی، محمدعلی. (1390). بررسی نقش صفات شخصیت، تعهد و اعتماد سازمانی در رفتار شهروندی سازمانی. تازه‌های روانشناسی صنعتی-سازمانی، 2(8)، 38-29.
اعتباریان، اکبر  و احمدی پناه مهرآبادی، آمنه. (1389). رابطه بین عدالت سازمانی ادراک‌شده و وجدان کاری کارمندان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان(اصفهان).  رهبری و مدیریت آموزشی، 4(2)، 41-23.
الوانی، مهدی  و پور عزت، عزت‌الله. (1382). عدالت اجتماعی، شالوده توسعه پایدار. کمال مدیریت دانشکده مدیریت دانشگاه شهید بهشتی، (2،3)، 28-17.
بهلولی زیناب، نادر. علوی، متین و مهربانی، درخشان. (1389). بررسی تأثیر عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز. فراسوی مدیریت. 4 (14). 108-73.
حقیقت‌جو، فاطمه. (1384). مقایسه تأثیر روش تبادل رهبر-عضو با مشاوره و بدون مشاوره بر رفتار شهروندی سازمانی، خشونت شغلی و تعهد سازمانی کارکنان سازمان امور مالیاتی کشور. رساله دکتری. دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه تربیت‌معلم تهران.
رامین مهر، حمید. هادی زاده مقدم، اکرم و احمدی، ایمان. (1388). بررسی رابطه بین ادراک از عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی، موردمطالعه (شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی ستاد تهران). مدیریت تحول، 1(2)، 89-65.
رضائیان، علی. (1387). مبانی سازمان و مدیریت. تهران: انتشارات سمت.
زارعی متین، حسن. جندقی، غلام‌رضا و توره، ناصر. (1385). شناخت عوامل رفتار شهروندی سازمانی و بررسی ارتباط آن با عملکرد سازمانی. فرهنگ مدیریت، 4(12)، 63-31.
سلاجقه، سنجر. پوررشیدی، رستم وکولک، عادل. (1392). بررسی رابطه بین عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در سازمان‌های دولتی شهر کرمان. اخلاق در علوم رفتاری، 8(2)، 9-1.
سهرابی، بابک وخانلری، امیر .(1388). اخلاق، فناوری اطلاعات و رفتار شهروندی سازمانی. اخلاق در علوم و فناوری، 4 (1و 2)، 10-1.
سید جوادین، سیدرضا. فراحی، محمدمهدی و طاهری عطار، غزاله. (1387). شناخت نحوه تأثیرگذاری ابعاد عدالت سازمانی بر جنبه‌های گوناگون رضایت شغلی و سازمانی. نشریه مدیریت بازرگانی، 1(1)،70-55 .
صفوی، محبوبه. تقی نژاد، فخرالدین. یحیوی، حسین. فراهانی، حجت‌الله و راد فر، فرشید. (1393). بررسی توصیف و همبستگی رفتارهای شهروندی سازمانی با عدالت رویه‌ای ادراک‌شده در پرستاران شاغل در بیمارستان‌های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1391. علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی،  24(1)، 48-43.
طبرسا، غلامعلی. اسمعیلی گیوی، محمدرضا واسمعیلی گیوی، حمیدرضا. (1389). عوامل مؤثر بر رفتار شهروندی سازمانی در یک بیمارستان نظامی. طب نظامی، 12 (2)، 99-93.
ظریفی، فریبرز. یوسفی، بهرام و صادقی بروجردی، سعید. (1391). ارتباط عدالت سازمانی با دل‌بستگی شغلی در کارشناسان سازمان تربیت‌بدنی جمهوری اسلامی ایران. مدیریت ورزشی، (15)، 174-157.
کاظمی، محمد و واحد چوکده، سکینه. (1384). رفتار شهروندی سازمانی: تبیین بعد رشد یافته‌ای از رفتار و عملکرد انسان‌ها در زندگی سازمانی، سومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت.
محرم زاده، مهرداد. شاکر، زینب. و کاشف، میرمحمد. (1391). ارتباط عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در ادارات تربیت‌بدنی استان آذربایجان غربی. مدیریت ورزشی، (12)، 21-5.
مرادی، محمدرضا.  جعفری، اکرم و مرادی، جواد. (1390). رابطه عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی کارمندان در سازمان تربیت‌بدنی جمهوری اسلامی ایران. المپیک، 19 (1)، 156-145.
نعامی، عبدالزهرا و حسین، شکرکن. (1385). بررسی رابطه ساده و چندگانه عدالت سازمانی با رفتار شهروندی سازمانی در کارکنان یک سازمان صنعتی در شهر اهواز. علوم تربیتی و روان‌شناسی، 13(2)، 92-79.
هوشی السادات، علیرضا. (1389). بررسی ادراکات از عدالت سازمانی و اعتماد سازمانی در میان کارکنان صدای جمهوری اسلامی ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی.
 
Bos. K.V. (2001). Fundamental research by means of laboratory experiments is exxential for a better understanding of organizational justice. vocational behavior, 58(1), 254-259.
Dennis, W.O., & Ryan K. (1995). A meta-analytic review of attitudinal and dispositional predictors oforganizational citizenship behavior. Personnel Psychology, 48(1), 775-802.
Floger, R., & Konousky, M.A. (1989). Effect of procedural and distributive justice on reaction to pay raise decisions. academy of management, 32(1), 115-130.
Moorman, R.H. (1991). Relationship between organizational justice and organizational citizenship behaviors: Do fairness perceptions influence employee citizenship?. Journal of Applied Psychology, 76, 845–855.
Moorman, R.H. Blakely, G.L. & Niehoff B.P. (1998). Does perceived organizational support mediate the relationship between procedral justice and organizational citizenship behavior?. Academy of Management Journal, 41(3), 351-7.
Misty, S. & Johanson, M. (2009). Organizational citizenship behavior andemployer performance. Journal of hospitality and tourism research, 32(3), 307-326.
Organ, D.W. (1988). Organizational citizenship behavior: Thegood soldier syndrome, Lexington, MA: Lexington Books.
Organ, D.W. (1990). The motivational basis of organizationalcitizenship behavior, Research in OrganizationalBehavior, 12(1), 43-72.
Podsakoff, P.M. & Mackenzie, S.B. (1994). Organizational citizenship behaviors and sales unit effectiveness. Journal of Marketing Research, 31, 351-363.
Robbins S.P. (2001). Organizational Behavior. New Jersey: Prentice Hall.
Robbins T, Summers T, & Miller J. (2000). Intra-and inter-justice relationships: assessing the direction. Human Relations, 53, 1329-55