نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 فارغ التحصیل دانشگاه ارومیه

2 دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه ارومیه

3 استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی استقلال دانشگاه و نقش آن در پاسخگویی و تضمین کیفیت خدمات دانشگاه درسیستم آموزش عالی پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه اعضای هیئت علمی دانشگاه ارومیه در سال تحصیلی 94-1393 می‌باشد. روش تحقیق توصیفی- پیمایشی است و 219 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه ارومیه که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند، به پرسشنامه تحقیق پاسخ دادند. برای جمع آوری اطلاعات مربوط به متغیر استقلال از پرسشنامه مدل اروپایی یونسکو توماس استرمن و همکاران، متغیر پاسخگویی از پرسشنامه مدل نیویورک کیکو یوکویاما و متغیر تضمین کیفیت از پرسشنامه مدل HEDPERF استفاده شد. جهت سنجش پایایی پرسشنامه‌ها از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد. ضرایب پایایی هر یک از پرسشنامه‌های استقلال، پاسخگویی و تضمین کیفیت به ترتیب 88/0 و 90/0 و 92/0 به دست آمد. برای آزمون سؤال و فرضیه تحقیق از تحلیل T تک متغیره و رگرسیون چندگانه و تک گانه استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که دانشگاه‌ از نظر استقلال دانشگاهی و پاسخگویی در وضعیت مطلوبی نمی‌باشد ولی از نظر تضمین کیفیت در حد متوسط می‌باشد و ارتباط معنی‌داری بین استقلال دانشگاهی با پاسخگوی و تضمین کیفیت مشاهده گردید و می‌تواند تا حدودی آن را پیش بینی کند (15/0 ، 17/0 R2=). همچنین ارتباط معنی-داری بین پاسخگویی دانشگاهی و تضمین کیفیت وجود دارد و می‌تواند به صورت مثبت و معنی‌دار آن راپیش بینی کند(21/0 R2=).

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The autonomy of university and its role in accountability and quality assurance of higher education system services.

نویسندگان [English]

  • Omid Milani 1
  • Mohammed Hasani 2
  • Abolfazl Ghasemzadeh 3

1 Graduate of the University of Urmia

2 Associate Professor of Educational Science, Urmia University

3 Assistant Professor of Educational Science, Shahid Madani Azerbaijan University

چکیده [English]

The purpose of this research is to study the feasibility of university autonomy and its role in accountability and quality assurance of higher education system services. The study population included all faculty members of Urmia University in the academic year of 2014-2015. With the descriptive survey method, 219 faculty members of this university were selected using stratified random sampling method, and responded to the questionnaire. To collect information about the autonomy variable “the European Model Questionnaire UNESCO”, Thomas Estermann et al, for the accountability variable the questionnaire of Keiko Yokoyama, New York model and for the quality assurance variable the questionnaire of HEDPERF model was used. Cronbach's Alpha is used to assess the reliability of the test. The reliability coefficients of the autonomy, accountability and quality assurance questionnaires were 0/88, 0/90 and 0/92 respectively. To test the question and hypothesis of the research t-test univariate and multiple regression and One's regression analyses were used. The results showed that the state of academic freedom and accountability in the University was not good But in terms of quality assurance is moderate and positive relationship existed between academic autonomy, academic accountability and quality assurance And can somewhat predict them (R2= 0/17 , 0/15). there Significant correlation between academic accountability and quality assurance, and can be positive and meaningful predicted it (R2= 0/21).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Autonomy
  • Accountability
  • quality assurance
  • faculty members
ابوالقاسمی، محمود. (1387). کنترل کیفیت و انعطاف­پذیری در آموزش عالی انگلستان. مجلس و پژوهش، 15 (59)، 57-72.
آذرگشب، اذن الله؛ آراسته، حمیدرضا؛ صباغیان، زهرا و توفیقی، جعفر. (1386). بررسی وظایف هیأت­های امنا و نقش آن در استقلال دانشگاه­های دولتی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از دیدگاه اعضای هیئت­های امنا و شوراهای دانشگاه‌ها. مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی، 4 (1)، 29-19.
آراسته، حمیدرضا. (1382). رضایت شغلی اعضای هیئت‌علمی دانش‌آموخته خارج از کشور در ایران. فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 27 و 28، 95-125.
آربونی، فریبا؛ شغلی، علیرضا؛ بدری پشته، صاحب و مهاجری، منصور. (1384). بررسی شکاف بین انتظارات و خدمات آموزشی ارائه شده به دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زنجان در سال 1384. گام­های توسعه در آموزش پزشکی، 5، 17-25.
آقا­ملایی، تیمور؛ زارع، شهرام و عابدینی، صدیقه. (1385). شکاف کیفیت خدمات آموزشی از دیدگاه دانشجویان در دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان. مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی، 3 (2)، 78-85.
پرداختچی، محمدحسن؛ بازرگان، عباس؛ آراسته، حمیدرضا و مظفری، گشتاسب. (1391). شکاف پاسخگویی بیرونی دانشگاه­ها از دیدگاه جامعه علمی. فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 63، 91-112.
پورظهیر، علی تقی و صفایی، طیبه. (1388). ارائه مدلی جهت پاسخگویی مدیران نظام آموزش عالی در ایران. مجله پژوهش­های مدیریت، 82، 109-111.
جاودانی، حمید؛ توفیقی، جعفر؛ قاضی طباطبائی، جعفر و پرداختی، محمدحسن. (1387). بررسی وضعیت مدیریت نظام آموزش عالی ایران از دیدگاه مدیران عالی: گذشته، حال و آینده. فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 48، 140-161.
خطیبی، امین؛ سجادی، نصرالله و سیف پناهی، جبار. (1390). مطالعه کیفیت خدمات آموزشی دانشکده تربیت‌بدنی دانشگاه تهران از دیدگاه دانشجویان کارشناسی. مجله پژوهش در علوم ورزشی، 8 (9)، 77-94.
خلفخانی، مهدی. (1391). مطالعه تطبیقی شیوه­های حمایت دولتی از نظام آموزش عالی خصوصی و دولتی. فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، 5 (4)، 83-106.
ذاکر صالحی، غلامرضا. (1388). بررسی ابعاد حقوقی و مدیریتی استقلال دانشگاه­ها در ایران (موضوع ماده­ی 49 قانون برنامه چهارم توسعه). فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 53، 79-106.
ذاکر صالحی، غلامرضا. (1392). مطالعه­ی ظرفیت­های قانونی استقلال دانشگاهی در ایران. فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، 5 (4)، 23-55.
رزاق مرندی، هادی؛ رحیم­زاده، خرم و خواجه­اف، قربان. (1392). استقلال نهادی دانشگاه‌های دولتی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران. فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، 5 (4)، 138-163.
رضائیان، سجاد؛ ابوالحسنی، فاطمه و رضائیان، مرضیه. (1390). استفاده از محدودیت مدل سرکوال از کیفیت خدمات در نهادهای علمی، مطالعه موردی دانشگاه پیام نور. پنجمین کنفرانس ارزیابی کیفیت در نظام آموزش‌وپرورش، دانشگاه تهران.
رحمانی میاندهی، غلامرضا و نصرآبادی لواسانی، زهرا (1380). استقلال دانشگاه در آینده. فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 7 (20)، 65- 102.
زنجیزچی، محمود؛ ابراهیم­زاده پزشکی، رضا و عرب، محمد. (1390). مدل کانو و کاربرد آن در ارزیابی نیازهای دانشجویان. پنجمین همایش ارزیابی کیفیت در نظام دانشگاهی، 7 اردیبهشت، تهران، ایران.
عزیزی، زهره. (1387). ارزیابی درونی کیفیت در گروه آموزشی مدیریت صنعتی دانشگاه تهران: فرایند، نتایج و دستاوردها. نامه آموزش عالی، 1 (1)، 95-109.
عنایتی نوین­فر، علی؛ یوسفی افراشته، مجید؛ صیامی، لیلا و جواهری دانشمند، محمد. (1390). ارزیابی کیفیت خدمات آموزشی دانشگاه پیام نور همدان بر اساس مدل سروکوال. فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 17 (3)، 135-152.
فتحی واجارگاه، کورش و محمدهادی، فریبرز. (1392). مبانی مدیریت کیفیت در آموزش و بهسازی منابع انسانی، تهران، انتشارات آییژ.
کبریایی، علی؛ رودباری، مسعود؛ رخشانی­نژاد، ملک و میرلطیفی، پرویزرضا. (1384). ارزیابی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان از کیفیت خدمات آموزشی ارائه شده به آنان. مجله طبیق شرق، 7 (2)، 139-146.
کریمیان، زهرا؛ کجوری، جواد؛ لطفی، فرهاد و امینی، میترا. (1390). مدیریت دانشگاهی و پاسخگویی، ضرورت استقلال و آزادی علمی از دیدگاه اعضای هیئت‌علمی. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 11 (8)، 855-863.
محمدی، علی و وکیلی، مسعود. (1389). رضایت از خدمات آموزشی با کیفیت و ارتباط آن با خدمات با کیفیت در دانشگاه علوم پزشکی زنجان. مجله توسعه آموزش پزشکی، 2(3)، 48-59.
مختاریان، فرانک و محمدی، رضا. (1389). چالش­های استقرار ساختار ارزیابی کیفیت در آموزش عالی ایران. مجله نامه آموزش عالی، 3(10)، 101-127.
Aghion, P., Dewatripont, M., Hoxby, C., Mas-Colell, A., & Sapir, A. (2008). Higher Aspirations: An Agenda for Reforming European Universities. Bruegel blueprint 5, July 2008. Bruegel.
Shin, J. C., Toutkoushian, R. K., & Teichler, U. (Eds.). (2011). University rankings: Theoretical basis, methodology and impacts on global higher education (Vol. 3). Springer Science & Business Media.
Estermann, T., & Pruvot, E. B. (2011). Financially Sustainable Universities II-European universities diversifying income streams. European University Association.
Estermann, T., Nokkala, T., & Steinel, M. (2011). University autonomy in Europe II. The Scorecard. Brussels: European University Association.
Hoecht, A. (2006). Quality assurance in UK higher education: Issues of trust, control, professional autonomy and accountability. Higher education, 51(4), 541-563.
Jensen, L. (2000, March). Image of accountability in Danish public sector reform. In IPMN Conference on Learning form Experience with New Public Management (pp. 4-6).
Lin, W. B. (2007). An empirical of service quality model from the viewpoint of management. Expert systems with applications, 32(2), 364-375.
Meyerson, D., Weick, K. E., & Kramer, R. M. (1996). Swift trust and temporary groups. Trust in organizations: Frontiers of theory and research, 166, 195.
Okorosaye-Orubite, A. K., Paulley, F. G., & Abraham, N. M. (2012). University Autonomy, Academic Freedom and Academic Staff Union of Universities’(ASUU) Struggles in Nigeria: A Historical Perspective. Asian Social Science, 8(12), 265.
Varghese, N. V., & Martin, M. (2014). Governance reforms in higher education: a study of institutional autonomy in Asian countries.
Vidovich, L., & Slee, R. (2001). Bringing universities to account? Exploring some global and local policy tensions. Journal of Education Policy, 16(5), 431-453.
Warnock, M. (1992). Higher education: The concept of autonomy. Oxford Review of Education, 18(2), 119-124.
Yokoyama, K. (2011). Quality assurance and the changing meaning of autonomy and accountability between home and overseas campuses of the universities in New York State. Journal of Studies in International Education, 15(3), 261-278.