طراحی و رواسازی مدل شایستگی‌های عمومی مدیران دانشگاه‌های دولتی

مجتهدی, ئاسو; یونسی, جلیل; زمانپور, عنایت الله; طاهری, مرتضی; بابایی زکلیکی, محمد علی

doi:10.22054/jrlat.2024.79373.1741

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشگاه علامه طباطبائی

² گروه ارزشیابی و سنجش، دانشکده روانشناسی و تربیت دانشگاه علامه طباطبایی

³ دانشگاه علامه طباطبائی تهران

⁴ دانشگاه الزهرا

https://doi.org/10.22054/jrlat.2024.79373.1741

چکیده

اکثر مدیران دانشگاه‌ها، اعضای هیئت‌علمی هستند و به طور سازمان‌یافته آموزش‌های موردنیاز را دریافت نکرده و مورد ارزیابی قرار نگرفته‌اند. نظر به اهمیت توجه به شایستگی در انتخاب مدیران کارا و اثرگذار و باتوجه‌به نقش خطیر دانشگاه‌ها در جامعه، هدف پژوهش حاضر طراحی و رواسازی مدل شایستگی‌های عمومی برای مدیران دانشگاه‌های دولتی شهر تهران است. در این پژوهش از رویکرد کیفی استفاده شد؛ جهت طراحی مدل شایستگی روش تحلیل مضمون و به‌منظور رواسازی مدل طراحی‌شده تکنیک دلفی مورداستفاده قرار گرفت. نمونه پژوهش مدیران دانشگاه‌های دولتی تهران بودند که با 27 نفر از آنان مصاحبه نیمه‌ساختاریافته انجام شد. پس از تحلیل کیفی مصاحبه‌های پیاده‌سازی شده، با استفاده از تحلیل مضمون مدل اولیه استخراج گردید. جهت رواسازی مدل استخراج‌شده از تکنیک دلفی استفاده شد و با نظر متخصصان مدل شایستگی نهایی که متشکل از ۱۲ شایستگی است، تدوین شد. شایستگی‌ها در سه دسته کلی شایستگی‌های مدیریتی، شایستگی‌های بین‌فردی و خصایص فردی طبقه‌بندی شدند. شایستگی‌های مدیریتی شامل رهبری، آگاهی سازمانی، حل مسئله، برنامه‌ریزی و ساماندهی و نظارت و کنترل؛ شایستگی‌های بین‌فردی شامل مهارت ارتباطی، شبکه‌سازی و مذاکره و متقاعدسازی و خصایص فردی نیز شامل نتیجه‌گرایی، یادگیری مستمر، تاب‌آوری و حرفه‌ای‌گرایی است. باتوجه‌به نقش کلیدی مدیران در نیل به اهداف دانشگاه‌ها توصیه می‌شود جهت انتصاب و ارتقای مدیران مدل شایستگی استخراج شده در این پژوهش مورداستفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Development and validation a general competencies model for public universities’ administrators

نویسندگان [English]

Aso Mojtahedi ¹
GA YU ¹
Enayatollah Zamanpour ²
morteza taheri ³
Mohammad Ali Babaei Zakliki ⁴

¹ Allameh Tabatabai University

² Department of evaluating and measuring, Faculty of Psychology and Education Allameh Tabataba&#039;i University

³ atu

⁴ Alzahra University

چکیده [English]

Most of the administrators of the universities are faculty members and they have not received the necessary training and have not been evaluated in an organized manner. Considering the importance of paying attention to competency in the selection of efficient and effective administrators and considering the critical role of universities in the society, the aim of the current research is to development and validation a general competencies model for public universities’ administrators in Tehran. A qualitative method was used in this research; Thematic analysis method was used to design the competency model and Delphi technique was used to validation the designed model. The sample was the administrators of the public universities in Tehran, and semi-structured interviews were conducted with 27 of them. After the qualitative analysis of the implemented interviews, the primary model was extracted using thematic analysis. Delphi technique was used to validating the extracted model, and the final competency model, which consists of 12 competencies, was formulated with the opinion of experts. Competencies were classified into three general categories: managerial competencies, interpersonal competencies, and personal characteristics. Managerial competencies include leadership, organizational awareness, problem solving, planning and organizing, and supervision and control; Interpersonal competencies include communication skills, networking and negotiation and persuasion, and personal characteristics include result orientation, continuous learning, resilience and professionalism. Considering the key role of managers in achieving the goals of universities, it is recommended to use the competency model extracted in this research for the appointment and promotion of administrators.

کلیدواژه‌ها [English]

Keywords: Competence
Competency Model
Validation
University Administrators
Higher Education

مراجع

بردبار، غلامرضا، ابوالقاسمی، مهدی، ابراهیم‌زاده پزشکی، رضا. (1392). طراحی مدل جامع شایستگی مدیران آموزش عالی با بهره‌گیری از مدل ساختاری تفسیری. دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، کارآفرینی و توسعه اقتصادی. https://civilica.com/doc/285240

پناهی، سیده معصومه، پورکریمی، جواد و رمضان، مجید. (1397). ارائه الگوی شایستگی حرفه‌ای مدیران پژوهشی در سازمان‌های پژوهش‌محور. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 8(1)، 46-23. http://ormr.modares.ac.ir/article-28-16671-fa.html/ doi: 20.1001.1.22286977.1397.8.1.4.6

تیلور، کاترین اس. (2013). روایی و رواسازی. ترجمه یونسی، جلیل (1398). تهران: دانشگاه علامه طباطبائی. https://book.atu.ac.ir/

چیت‌ساز، احسان. (1390). الگوی شایستگی: اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور. تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی وزارت علوم.

چیت‌ساز، احسان، ذوالفقارزاد، محمدمهدی و غیاثی ندوشن، سعید. (1391). تدوین الگوی شایستگی‌های محوری مدیران فرهنگی اجتماعی دانشگاه‌ها در ایران اسلامی. مدیریت در دانشگاه اسلامی. 1(2)، 272-251. http://magiran. om/p1115851

حبیبی، سیده فاطمه، امیریان زاده، مژگان، زارعی، رضا و احمدی، عباداله. (1399). ارائه عوامل مؤثر بر شایستگی رهبری مدیران دانشگاه‌های آزاد اسلامی. آموزش و توسعه منابع انسانی، 7(25)، 67-39. http://istd. aminatech.ir/Article/13981125225417

حبیبی، سیده فاطمه، امیریان‌زاده، مژگان، زارعی، رضا و احمدی، عباداله. (1400). شناسایی مؤلفه‌های شایستگی رهبری مدیران دانشگاه‌های آزاد اسلامی. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی. 12(2)، 218-206. Doi: 10. 0495/JEDU.2021.23538.4741

حسین‌پور، داود، سهرابی، فاطمه و صلواتی، پرستو. (1400). سنجش بهره‌وری آموزش عالی. مدیریت بهره‌وری، 15(3)، 64-43. https://dorl. et/dor/20.1001.1.27169979.1400.15.3.2.1

خلیلی، کرم و محمدی، نسرین. (1401). ارائه الگوی شایستگی مدیران گروه‌های آموزشی در دانشگاه‌ها (موردمطالعه: دانشگاه ایلام). تعالی منابع انسانی، 3(2)، 108-92. https://sanad. au.ir/fa/Journal/ehr/Article/697941?jid=697941

درخشان، مژگان و زندی، خلیل. (1397). طراحی الگوی شایستگی‌های مدیران گروه‌های آموزشی. مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام‌های آموزشی، 11(2)، 126-105. Dor: 20.1001.1.24235261.1397.11.2.5.8

رضایت، غلامحسین، یمنی‌دوزی سرخابی، محمد، کیامنش، علیرضا و نوه ابراهیم، عبدالرحیم. (1391). طراحی الگوی شایستگی‌های رؤسای دانشگاه‌های دولتی ایران. آموزش عالی ایران، 4(1)، 84-47. URL: http://ihej.ir/article-1-640-fa.html

عریضی، سید حمیدرضا، خشوعی، مهدیه سادات و نوری، ابوالقاسم. (1391). کاربرد کانون ارزیابی و تحلیل شغل در تعیین شایستگی‌های مدیریتی. روان‌شناسی معاصر، 7(1)، 95-85. https://bjcp. r/article-1-28-fa.pdf

فراهانی، صادق، قربانی زاده، وجه الله، تقوی فرد، محمدتقی و رنگریز، حسن. (1399). الگوی شایستگی مدیران منابع انسانی در دانشگاه‌های برتر ایران. پژوهش‌های مدیریت عمومی، 13(50)، 116-93. https://doi. rg/10.22111/jmr.2021.34473.5099

قنادی نژاد، فرزانه و عصاره، فرید. (1398). الگوی ارزیابی شایستگی‌های مدیران کتابخانه‌های دانشگاهی: تحلیل محتوای مدل‌های شایستگی مدیران. رهیافت، 29(74)، 16-1. https://doi.org/10.22034/rahyaft.2019.13763

مالکی نژاد، پوریا، ضیائیان، مهران و ضیائیان، میلاد. (1399). طراحی چارچوب نوین مدل شایستگی مدیران آموزش عالی با رویکرد تلفیقی ISM و SEM. مدیریت استاندارد و کیفیت، 10(1)، 125-101. https://doi.org/10.22034/jsqm.2020.11142

محمودی، سید محمد، زارعی متین، حسن و بحیرایی، صدیقه. (1391). شناسایی و تبیین شایستگی‌های مدیران دانشگاه. مدیریت در دانشگاه اسلامی. 1(1)، 143-114. https://ensani. r/file/download/article/20121231094956-9421-47.pdf

ملک جعفریان، مرتضی. (1390). تدوین مدل ارزیابی شایستگی‌های مدیریت پروژه در شرکت ملی نفت ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت پروژه و ساخت، دانشگاه تربیت مدرس. https://elmnet.ir/doc/10555577-71232

نصرتی، طاهره، غلام‌زاده، داریوش، و مؤمنی، ماندان. (1400). ارائه الگوی شایستگی مربیگری مدیران. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 13(2)، 140-107. https://dorl.net/dor/20.1001.1.82548002.1400.13.2.4.0

یونسی، جلیل. (1402). راهنمای کاربردی ابزارسازی در علوم رفتاری و روان‌شناختی. تهران: دانشگاه علامه طباطبائی. https://book.atu.ac.ir

Bordbar, G. R., Abolghasemi, M., & Ebrahimzadeh Pezeshki, R. (2013). Designing a comprehensive competency model for higher education managers using the Interpretive structural modeling. 2nd International Conference on Management, Entrepreneurship and Economic Development. [In Persian] https://civilica.com/doc/285240

Burgoyne, J., Mackness, J., & Williams, S. (2009). Baseline study of leadership development in higher education. Leadership Foundation for Higher Education, London. https://www.researchgate.net/publication/216458704

Chitsaz, E., Zolfagharzadeh, M. M., & Ghiasi, S. (2012). Developing a Core Competency Model for Cultural & Social Managers in Iran Universities. Irainian Journal of Management in the Islamic University, 1(2), 251-272. [In Persian] http://magiran.com/p1115851

Chouhan, V. S., & Srivastava, S. (2014). Understanding competencies and competency modeling―A literature survey. IOSR Journal of Business and Management, 16(1), 14-22. http://dx.doi.org/10.9790/487X-16111422

Clark, M. J., Quast, L. N., Jang, S., Wohkittel, J., Center, B., Edwards, K., & Bovornusvakool, W. (2016). GLOBE Study culture clusters: Can they be found in Importance ratings of managerial competencies?. European Journal of Training and Development, 40(7), 534-553. http://dx.doi.org/10.1108/EJTD-03-2016-0016

Derakhshan, M., & Zandi, K. (2018). Designing a model for competencies of department chairs. Journal of Management and Planning In Educational System, 11(2), 105-126. [In persian] Dor: 20.1001.1.24235261.1397.11.2.5.8

Dreyfus, C. R. (2008). Identifying competencies that predict effectiveness of R&D managers. Journal of Management Development, 27(1), 76-91. http://dx.doi.org/10.1108/02621710810840776

Farahni, S., Ghorbanizadeh, V., Taghi Taghavifard, M., & Rangriz, H. (2021). The competency model of human resource managers in Iran's top universities. Public Management Researches, 13(50), 93-116. [In persian] https://doi.org/10.22111/jmr.2021.34473.5099

Garman, A. N., Standish, M. P., & Kim, D. H. (2018). Enhancing efficiency, reliability, and rigor in competency model analysis using natural language processing. The Journal of Competency‐Based Education, 3(3), e01164. http://dx.doi.org/10.1002/cbe2.1164

Ghanadinezhad, F., & Osareh, F. (2019). The Model for Competency Assessment of Academic Library Managers: Content Analysis of Managers' Competency. Rahyaft, 29(2), 1-16. [In persian] https://doi.org/10.22034/rahyaft.2019.13763

Gmelch, W. H. (2013). The development of campus academic leaders. International Journal of Leadership and Change, 1(1), 7. https://digitalcommons.wku.edu/ijlc/vol1/iss1/7

Habibi, S. F., Amirianzadeh, M., Zarei, R., & Ahmadi, E. (2020). Presenting a Model of Factors Influencing the Leadership Competency of Islamic Azad University Managers. Journal of Training and Development of Human Resources, 7(25), 39-67. [In Persian] http://istd.saminatech.ir/Article/13981125225417

Habibi, S. F., Amiryanzadeh, M., Zarei, R., & Ahmadi, E. (2021). Identifying the Competent Leadership Components of Islamic Azad University Managers. Journal of New Approaches in Educational Administration, 12(2), 218-206. [In persian] Doi: 10.30495/JEDU.2021.23538.4741

Horváth, V. (2019). Project management competence–definitions, models, standards and practical implications. Vezetéstudomány-Budapest Management Review, 50(11), 2-17. http://dx.doi.org/10.14267/VEZTUD.2019.11.01

Hosseinpour, D., Sohrabi, F., & Salavati, P. (2021). Higher Education Productivity Measurement. Productivity Management, 15(3), 43-64. [In persian] https://dorl.net/dor/20.1001.1.27169979.1400.15.3.2.1

Khalili, K., & Mohamadi, N. (2022). Providing a competency model for department heads in universities. Human Resources Excellence, 3(2), 108-92. [In persian] https://sanad.iau.ir/fa/Journal/ehr/Article/697941?jid=697941

Liikamaa, K. (2015). Developing a project manager's competencies: A collective view of the most important competencies. Procedia Manufacturing, 3, 681-687. http://dx.doi.org/10.1016/j.promfg.2015.07.305

Mahmoudi, M., Zarei Mateen, H., & Bahiraei, S. (2012). Identifying and explaining the competencies of university managers. Management in Islamic University, 1(1), 114-143. [In Persian] https://ensani.ir/file/download/article/20121231094956-9421-47.pdf

Malekinejad, P., Zeiaeian, M., & Zeiaeian, M. (2020). Designing a new framework for the competency model of higher education managers using ISM and SEM integrated approach. Journal of Standard and Quality Management, 10(1), 101-125. https://doi.org/10.22034/jsqm.2020.11142

Malekjafarian, M. (2011). Developing a cometencies model of project management competencies in National Iranian Oil Company. [Master's thesis, Tarbiat Modares University.] [In persian]

Manchester, T. U., (2011). Assessment centres. Retrieved from The University of Manchester. http://www.careers.manchester.ac.uk/students/ applicationsinterviews/assessmentcentres

Moafi Madani, S. M., Shaban Nejhad Khas, R., Ghourchian, N., & Zamani, A. (2017). Providing a Model for Improving the Students' Satisfaction from Governmental and Non-Governmental Universities. Iranian journal of educational sociology, 1(6), 161-172. https://dorl.net/dor/20.1001.1.26453460.2017.1.6.16.2

Nosrati, T., Gholamzadeh, D., & M’omeni, M. (2021). Designing a Model for Managers' Coaching Competencies. Journal of Research in Human Resources Management, 13(2), 107-140. https://dorl.net/dor/20.1001.1.82548002.1400.13.2.4.0

Oreizy, H. R., Khoshouei, M. S., & Nouri, A. (2012). Assessment center and job analysis application in determination of managerial competencies. Contemporary Psychology, Biannual Journal of the Iranian Psychological Association, 7(1), 85-98. [In Persian] https://bjcp.ir/article-1-28-fa.pdf

Panahi, S. M., Pourkarimi, J., & Ramezan, M. (2018). Presentation of the Professional Competency Model of Research Managers in Research-Based Organizations. Organizational Resources Management Research, 8(1), 23-46. [In Persian] http://ormr.modares.ac.ir/article-28-16671-fa.html

Rezayat, G. H., Yamanidouzi sorkhabi, M., Kiamanesh, A., & Navaebrahim, A. (2012). Developing a Competency Model for Presidents of Iranian Public Universities. Journal of Iranian Higher Education, 4(1), 47-84. [In persian] URL: http://ihej.ir/article-1-640-fa.html

Shieh, C. J., & Wang, I. M. (2010). A study of the relationships between corporate core competence, management innovation and corporate culture. International Journal of Organizational Innovation (Online), 2(3), 395. http://dx.doi.org/10.1080/13504851.2010.526567

Spendlove, M. (2007). Competencies for effective leadership in higher education. International Journal of Educational Management, 21(5), 407-417. http://dx.doi.org/10.1108/09513540710760183

Sun, C., Shute, V. J., Stewart, A., Yonehiro, J., Duran, N., & D'Mello, S. (2020). Towards a generalized competency model of collaborative problem solving. Computers & Education, 143, 103672. http://dx.doi.org/10.1016/j.compedu.2019.103672

Szabó, Z. P., Simon, E., Pinczés, M., Laczai, R., & Kun, Á. (2023). The Relationship Between Assessment Centre Outcomes and Personality Traits: A Confirmation of Nomological Validity. Periodica Polytechnica Social and Management Sciences, 31(2), 178-185. http://dx.doi.org/10.3311/PPso.17455

Taylor, C. S. (2013). Validity and validation. Oxford University Press, USA. [In Persian] https://doi.org/10.1093/acprof:osobl/9780199791040.001.0001

Wesselink, R., Blok, V., van Leur, S., Lans, T., & Dentoni, D. (2015). Individual competencies for managers engaged in corporate sustainable management practices. Journal of cleaner production, 106, 497-506. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2014.10.093

Wisniewski, M. A. (2019). Leadership development for academic chairs: Programs for promoting competence in higher education. The Journal of Continuing Higher Education, 67(1), 48-51. https://doi.org/10.1080/07377363.2019.1642718

Wolverton, M., Ackerman, R., & Holt, S. (2005). Preparing for leadership: What academic department chairs need to know. Journal of Higher Education Policy and Management, 27(2), 227-238. https://doi.org/10.1080/13600800500120126

Xiao, Y., Liu, J., & Pang, Y. (2019). Development of a competency model for real-estate project managers: case study of China. International Journal of Construction Management, 19(4), 317-328. http://dx.doi.org/10.1080/15623599.2018.1435237

Younsi, J. (2023). Practical manual to instrument development in behavioral and psychological sciences. Allameh Tabataba'i University Press. [In Persian] https://book.atu.ac.ir/

Yusoff, M. N. H., Ismail, M., Hassan, H., & Mamum, A. A. (2019). Entrepreneurship competency enhancement training: a study among the managers of Internet centres. International Journal of Academic Research in Business & Social Sciences, 9(7), 233-245. http://dx.doi.org/10.6007/IJARBSS/v9-i7/6112

پژوهش های رهبری آموزشی

طراحی و رواسازی مدل شایستگی‌های عمومی مدیران دانشگاه‌های دولتی

مراجع

مراجع

دوره 8، شماره 30
تیر 1403
صفحه 50-72

طراحی و رواسازی مدل شایستگی‌های عمومی مدیران دانشگاه‌های دولتی

مراجع

مراجع

دوره 8، شماره 30تیر 1403صفحه 50-72

دوره 8، شماره 30
تیر 1403
صفحه 50-72